Wstep. Restenoza stanowi istotny problem u chorych po operacjach miazdzycowego zwezenia tetnic szyjnych, przeprowadzonych zarowno metodą klasyczną, jak i wewnątrznaczyniową. Pomimo licznych badan patogeneza zjawiska pozostaje nadal niejasna. Celem pracy bylo określenie histopatologicznych i immunohistochemicznych cech pierwotnej blaszki miazdzycowej pobranej podczas endartrektomii tetnic szyjnych u pacjentow z nastepową restenozą w kontrolnych badaniach ultrasonograficznych. Material i metody. Oceniono 130 chorych operowanych z powodu miazdzycowego zwezenia tetnic szyjnych. Na podstawie wynikow pooperacyjnych badan ultrasonograficznych wyodrebniono 52 chorych. Blaszki miazdzycowe oceniano histopatologicznie i barwiono metodą immunohistochemiczną przy uzyciu przeciwcial mono- i poliklonalnych (DAKO) w celu określenia fenotypu komorek zapalenia, komorek mieśni gladkich i środblonkow oraz zlogow fibrynogenu i antygenow HLADPQR. Wyniki. Na podstawie badania ultrasonograficznego wykonanego w okresie 6–18 miesiecy po zabiegu chirurgicznym wyodrebniono dwie grupy chorych: z wyraźną restenozą (grupa I) i bez rozrostu neointimy (grupa II). Blaszki miazdzycowe zaawansowane, typu wloknisto-komorkowego z zakrzepami, wylewami środblaszkowymi, przerwaniem ciąglości czapeczki, hiperplazją intimy, ogniskami martwicy oraz zlogami wapnia i cholesterolu cześciej wystepowaly u pacjentow z grupy I. Ponadto w tej grupie stwierdzono statystycznie znamienny wiekszy procentowy udzial komorek mieśni gladkich (SMA+) i fibrynogenu (Fbg+) (p Wnioski. Chociaz klasyczne czynniki ryzyka miazdzycy nie odgrywają roli w powstawaniu restenozy, badania histopatologiczne i immunohistochemiczne (SMA, Fbg, Mac 387) pierwotnych blaszek miazdzycowych mogą byc pomocne w wyodrebnieniu pacjentow, u ktorych wystepuje ryzyko pooperacyjnej restenozy tetnic szyjnych.